Θάνατος

Νεκρικά έθιμα

Πρώτη φροντίδα των συγγενών του νεκρού ήταν να του κλείσουν τα μάτια και στη συνέχεια πρόβαιναν στις ακόλουθες ενέργειες. Φορούσαν στο νεκρό και­νούρια ρούχα και αν ήταν ανύπαντρη κοπέλα ή αγόρι τους φόραγαν τα νυφιάτικα ή τα γαμπριάτικα αντίστοι­χα. Του έδεναν σταυρωτά τα χέρια μ' ένα μαύρο μαν­τήλι, όπως επίσης τα πόδια και τα σαγόνια. Έβαζαν θυμίαμα στη μύτη και τοποθετούσαν μέσα στο στόμα ένα νόμισμα, για να πληρώσει ο νεκρός το εισιτήριο στο ταξίδι για τον άλλο κόσμο. Τον νεκρό τον ξάπλω­ναν με το κεφάλι στην ανατολή. Τέλος έπλεναν το πρόσωπο του νεκρού με κρασί και του 'βαζαν στο δά­χτυλο δαχτυλίδι.

Οι πένθιμοι ήχοι της καμπάνας ειδοποιούσαν το χωριό και οι γριές μαζεύονταν στο σπίτι του νεκρού φέρνοντας βασιλικό, τριαντάφυλλα και καρύδια. Τα καρύδια τα έφερναν εκείνες οι γριούλες που ήταν χαροκαμμένες, για να τα στείλουν ως χαιρετίσματα στους δικούς τους νεκρούς.

Σε λίγο θα 'ρχνζαν τα μοιρολόγια. Οι γυναίκες έσερναν τη φωνή τους και φώναζαν κλαίγοντας το ό­νομα του νεκρού.

Παραθέτουμε ορισμένα μοιρολόγια:

1) «Ήρθε η ώρα για να φύγω στολίσετε τ' άλογο μου. Στο δρόμο που πηγαίνω, βρίσκω μια μηλιά στο δρόμο, στα μήλα φορτωμένη. Κάνω να κόψω ένα μήλο

κι η μηλιά αντιλογήθκε: - Μη με κόβεις, μη με κόβεις, γιατί θ' ασχημαίνει το κορμί μου, όπως ασχήμαινες εσύ» (έμπαινε το όνομα του νε­κρού).

«Όλοι μο 'διωχναν κι όλοι με λένε φεύγα. Φεύγω κλαίγοντας, φεύγω παραπονιώντας, παίρνω ένα στρατί, στρατί και μονοπάτι, βρίσκω μια μηλιά στο δρόμο στα μήλα φορτωμένη.

Ακολουθούσε συνεστίαση, στην οποία προσφέρονταν καφές, κονιάκ, ψάρια, τυρί, ελιές και φασόλια. Κατά τη διάρκεια της οι παραβρισκόμενοι δεν έπρεπε να πουν «ευχαριστώ» σ' ό,τι κι αν τους πρόσφεραν. Έλε­γαν ότι δεν κάνει.

Στην εξώπορτα του σπιτιού έδεναν ένα μαύρο μαν­τήλι, το οποίο παρέμενε εκεί για σαράντα μέρες. Επί­σης το δωμάτιο του νεκρού έμενε κλειστό για σαράντα μέρες. Τις τρεις πρώτες βραδιές μάλιστα έβαζαν στο δωμάτιο ένα ποτήρι νερό και ένα με κρασί, για να σηκώνεται ο πεθαμένος και να πίνει.

Τελούνταν μνημόσυνα στις σαράντα μέρες, στο ε­ξάμηνο, στο χρόνο και στα τρία χρόνια.

Οι συγγενείς του νεκρού δε γιόρταζαν τις ονομα­στικές τους εορτές, ούτε πήγαιναν σε επισκέψεις, γά­μους και αρραβώνες.